Μέσα στην τελευταία εικοσαετία σημειώθηκαν ορισμένες αλλαγές-σταθμοί σε επίπεδο γραφής και κειμένου: ηλεκτρονικό ταχυδρομείο, υπερκείμενο, μηνύματα κειμένου μέσω κινητού. Σήμερα, προστίθενται και τα blogs, που εισήλθαν στη ζωή μας αλλά και στο Oxford English Dictionary, το οποίο ορίζει, προσωρινά, τη λέξη weblog, από την οποία προέκυψε το blog, ως εξής: «Μια ιστοσελίδα που ενημερώνεται συχνά αποτελείται από προσωπικές παρατηρήσεις, παραθέματα προερχόμενα από άλλες πηγές κ.λπ.· την ευθύνη της την έχει συνήθως ένα άτομο και συνήθως περιέχει δεσμούς με άλλες ιστοσελίδες. Διαδικτυακό ημερολόγιο». Τα blogs δεν ταυτίζονται με τα διαδικτυακά ημερολόγια, αν και τα περιλαμβάνουν. Ξεκίνησαν ως προσωπικές «περιηγήσεις» του Διαδικτύου και σήμερα αποτελούν προσωπικές ιστοσελίδες έκφρασης και γνώμης επί παντός επιστητού, κατασκευασμένες με πανεύκολα στη χρήση τους προγράμματα, που περιλαμβάνουν δεσμούς με άλλα blogs και ιστοσελίδες, τις οποίες μπορεί να σχολιάζουν ή όχι, δημιουργούν υπο-κοινότητες μέσα στη μεγάλη κοινότητα των blogs (blogosphere) και την ακόμη μεγαλύτερη του κυβερνοχώρου, ανοίγουν συζητήσεις στις οποίες συμμετέχει όποιος θέλει και οι εγγραφές-συνεισφορές τους παρουσιάζονται συνήθως με ανεστραμμένη χρονολογική σειρά (πρώτες εμφανίζονται οι πιο πρόσφατες).
Hμερολόγια καταστρώματος
Τα weblogs ήταν αρχικά ιστοσελίδες κατασκευασμένες από ανθρώπους με ειδικές γνώσεις, οι οποίες χαρτογραφούσαν υποκειμενικά τον Παγκόσμιο Ιστό. Κάποιοι μάλιστα θεωρούν ως πρώτο weblog την ιστοσελίδα με την οποία ο πατέρας του Παγκόσμιου Ιστού, Τιμ-Μπέρνερς Λι, κατέγραφε τις νέες ιστοσελίδες το 1992 (http:// www.w3.org/History/ 19921103-hypertext/ hypertext/WWW/News/9201. html). Το βέβαιο είναι ότι τα weblogs υπήρχαν πολύ πριν από το 2000, οπότε η εμφάνιση πολύ απλών προγραμμάτων δημοσίευσης κειμένου, όπως το blogger, οδήγησε στην έκρηξη των weblogs/blogs και, εν μέρει, όπως είδαμε, στον επαναπροσδιορισμό τους.
Τα weblogs υπήρξαν λοιπόν από τα πρώτα τους βήματα απολύτως προσωπικά αφενός, αλλά και προσανατολισμένα στον κόσμο, πραγματικό και δυνητικό, αφετέρου. Ο blogger παρέπεμπε σε άρθρα, ιστοσελίδες, τα σχολίαζε, προσέθετε δικές του σκέψεις, παρέπεμπε σε άλλα weblogs, άνοιγε διάλογο με τους άλλους μέσα στο blog του, αλλά και με άλλα blogs. Τα blogs απευθύνονταν στους άλλους, όπως και οι προσωπικές ιστοσελίδες που έκαναν την ίδια περίοδο την εμφάνισή τους και αναδείκνυαν την ατομικότητα και την υποκειμενικότητα, με τρόπο όμως εντελώς διαφορετικό. Οι προσωπικές ιστοσελίδες αποτελούν κατά κύριο λόγο ως σήμερα εγχειρήματα αυτοπαρουσίασης. Τα blogs τοποθετήθηκαν εξ αρχής στον χώρο της προσωπικής έκφρασης, έσπασαν τον μονόλογο της προσωπικής ιστοσελίδας και βασίστηκαν στην αμεσότητα και τη διαδραστικότητα, αναπαριστώντας έτσι πολύ καλύτερα το υποκείμενο στη δυναμική του.
Από τη στιγμή που η κατασκευή τους έπαψε να χρειάζεται ειδικές γνώσεις, τα blogs αναπτύχθηκαν με ιλιγγιώδεις ρυθμούς. Από εκατό blogs σύνολο το 1999, περάσαμε στα τριακόσια blogs ημερησίως το 2000. Η blogosphere είναι ήδη εξίσου χαώδης με τον Παγκόσμιο Ιστό και τα είδη των blogs όσα και οι δραστηριότητες των ανθρώπων. Η κατάσταση θυμίζει λίγο το usenet, με τις χιλιάδες ομάδες συζήτησης: υπάρχουν προσωπικά και συλλογικά blogs, blogs ειδικών ενδιαφερόντων (από τον κινηματογράφο και τη λογοτεχνία ώς τη μαγειρική ή τα κοάλα, και πολύ περισσότερο την ίδια την τεχνολογία), blogs περισσότερο φιλοσοφικά και άλλα αμιγώς αυτοβιογραφικά, blogs για το σεξ και την πολιτική, ενημερωτικά και καλλιτεχνικά, και ούτω καθεξής (βλ. ενδεικτικά: http://dir.yahoo.com/ Computers_and_Internet/Internet/World_Wide_Web/Weblogs/, και για τα ελληνικά blogs http://kinja.com/user/greekblogs/default/all). Υπάρχουν βραβεία blogs θεσμοθετημένα από τα επίσημα ΜΜΕ, όπως της Guardiaλόγου χάρη.
Eναλλακτική ενημέρωση
Στις χώρες με μεγάλα ποσοστά πρόσβασης στο Διαδίκτυο, οι εφημερίδες, όπως η Le Monde λόγου χάρη, προσφέρουν στους κυβερνοαναγνώστες τους τη δυνατότητα δημιουργίας και φιλοξενίας blog, επικυρώνοντας και εξαπλώνοντας τη λειτουργία τους. Πολλά blogs λειτουργούν ήδη με επιτυχία ως εναλλακτικές πηγές ενημέρωσης, αλλά και αποτελεσματικές ομάδες πίεσης, όπως αποδείχτηκε τόσο στους Δίδυμους Πύργους όσο και στον πόλεμο του Ιράκ. Τα blogs έχουν περάσει στην εκπαίδευση, όπου δίνεται έμφαση στους δεσμούς και χρησιμοποιούνται ως τρόποι διαχείρισης της πληθώρας της πληροφορίας και φάρμακα κατά της θάλλουσας στο Διαδίκτυο λογοκλοπής. Οι εταιρείες τα παρακολουθούν και τα ενσωματώνουν. Πολλοί από τους πρώτους μεγάλους bloggers είναι ήδη οι ίδιοι μεγαλοεπιχειρηματίες.
Τα blogs παραμένουν ωστόσο, μέχρι στιγμής, μια έκφραση της ατομικότητας και της υποκειμενικότητας. Η πρώτη αρχή της αξιολόγησής τους λοιπόν είναι αυτονόητη: ενδιαφέροντες bloggers, ενδιαφέροντα blogs· αδιάφοροι bloggers, αδιάφορα blogs και ούτω καθεξής. Τα blogs είναι γεμάτα σκουπίδια, όπως και ολόκληρο το Διαδίκτυο, και ολόκληρος ο κόσμος μας. Το γεγονός αυτό δεν αναιρεί τη δυναμική τους. Αλλά και ούτε προδικάζει το λαμπρό τους μέλλον. Η εμβέλειά τους θα κριθεί όχι μόνο από τις δυνατότητές τους, αλλά και από το παραγόμενο αποτέλεσμα σε βάθος χρόνου.
Καθημερινή 20-03-2005